Naar inhoud springen

Boornsterhem

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Boornsterhem
Boarnsterhim
Voormalige gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Situering
Land Nederland
Provincie Vlag Friesland Friesland
Coördinaten 53°4'1"NB, 5°50'50"OL
Algemeen
Oppervlakte 168,58 km²
- land 151,54 km²
- water 17,04 km²
Inwoners
(1 november 2013) 		19.482
Belangrijke verkeersaders spoorlijn Arnhem - Leeuwarden
Overig
Postcode(s) 8491 - 9014
Netnummer(s) 0515, 0566, 058
CBS-code 0055
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Website www.boarnsterhim.nl
Detailkaart
Kaart van Boornsterhem
Portaal  Portaalicoon   Nederland

Boornsterhem, vanaf 1985 officieel Boarnsterhim (Fries, [bṷa:ⁿstr’hɪm]?, uitspraakⓘ), is een voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente had 19.391 inwoners (bron: gemeentegids 2012-2013) en een oppervlakte van 168,59 km², waarvan 14,66 km² water. De gemeente, aanvankelijk onder de vernederlandste naam Boornsterhem, werd gevormd door een gemeentelijke herindeling op 1 januari 1984, en is met ingang van 1 januari 2014 opgeheven en opgedeeld tussen Leeuwarden, Heerenveen, Súdwest-Fryslân en de nieuwe gemeente De Friese Meren.

Geschiedenis

[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Boornsterhem werd na de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1984 gevormd door een samenvoeging van de voormalige gemeenten Idaarderadeel, Rauwerderhem en een groot deel van Utingeradeel.

Bij de oprichting was het een 'overblijfgemeente', bestaande uit het gebied dat overbleef bij de Friese gemeentelijke herindeling, waarbij het aantal gemeenten terug werd gebracht van 44 naar 31. Vanaf het begin vormde de gemeente dan ook geen eenheid, hetgeen zich manifesteerde in zwak bestuur. Daarbij had de gemeente een slechte financiële positie, die in 2009 leidde tot het aftreden van het college van burgemeester en wethouders, en het aanvragen van de artikel 12-status (ondercuratelestelling door de rijksoverheid).

Naam

[bewerken | brontekst bewerken]

De naam van de gemeente verwijst naar de rivier de Boorne (De Boarn). In augustus 1979 werd de naam Boarnsterhim genoemd in een rapport van Gedeputeerde Staten over de Friese herindeling van 1984.[1]

In 1980 dook de naam Boornsterhem op in een advies van een KNAW-commissie om de gemeentenamen niet in het Fries vast te stellen, maar in de eerste plaats Nederlands, met eventueel in het dagelijks leven een vertaling in het Fries. De toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Hans Wiegel, nam dit advies over.[2][3]

De nieuwe gemeente kreeg bij de start in 1984 inderdaad de naam Boornsterhem, maar na veel discussies was intussen besloten dat gemeenten zelf hun naam mochten wijzigen.[4] In januari 1984 maakte de kersverse gemeenteraad van Boornsterhem meteen gebruik van dit recht: hij besloot om de Friese vorm Boarnsterhim aan te nemen als de officiële naam. Per 3 januari 1985, een jaar na het raadsbesluit, ging deze wijziging in.

Opheffing

[bewerken | brontekst bewerken]

Op 7 september 2009 publiceerde gemeente Boornsterhem een onderzoek dat door een extern bureau was uitgevoerd en dat stelde dat de gemeente sinds de oprichting nooit een eenheid heeft weten te vormen, hetgeen door zowel gemeentebestuur als inwoners werd onderschreven. De gemeente besloot daarop dat het beter zou zijn als de gemeente werd opgeheven en opgedeeld. Hierop startten onderhandelingen over welk dorp bij welke gemeente gevoegd zou gaan worden. Uiteindelijk werd beslist dat de gemeente verdeeld zou worden over 4 buurgemeenten (Leeuwarden, Heerenveen, De Friese Meren en Súdwest-Fryslân). Deze herindelingsoperatie vond plaats op 1 januari 2014, waarmee de gemeente officieel werd opgeheven.

Voor de verdeling van de kernen zie onderstaand staatje bij kernen.

Kernen

[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Boornsterhem telde achttien officiële kernen (dorpen). De grootste plaats, waar ook het gemeentehuis stond, was Grouw (Grou). De gemeente voerde een beleid ten faveure van de Friestalige plaatsnamen. De plaatsnaamborden waren in de hele gemeente eentalig Fries. De Friese benamingen moeten daarom ook in alle officiële stukken gebruikt worden.

Dorpen

[bewerken | brontekst bewerken]

Aantal inwoners per woonkern op 1 maart 2012:

Nederlandse naam Friese naam Inwoners Gemeente sinds 2014
Grouw Grou 5646 Leeuwarden
Akkrum Akkrum 3416 Heerenveen
Warga Wergea 1660 Leeuwarden
Oldeboorn Aldeboarn 1467 Heerenveen
Irnsum Jirnsum 1292 Leeuwarden
Nes Nes 1113 Heerenveen
Roordahuizum Reduzum 1096 Leeuwarden
Wartena Warten 948 Leeuwarden
Terhorne Terherne 824 De Friese Meren
Rauwerd Raerd 628 Súdwest-Fryslân
Sijbrandaburen Sibrandabuorren 380 Súdwest-Fryslân
Terzool Tersoal 359 Súdwest-Fryslân
Poppingawier Poppenwier 180 Súdwest-Fryslân
Deersum Dearsum 129 Súdwest-Fryslân
Idaard Idaerd 94 Leeuwarden
Friens Friens 89 Leeuwarden
Warstiens Warstiens 41 Leeuwarden
Aegum Eagum 28 Leeuwarden

Bron: Gemeentegids Boarnsterhim 2012-2013

Buurtschappen

[bewerken | brontekst bewerken]

Politiek

[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeenteraad van Boornsterhem bestond uit zeventien zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998:

Gemeenteraadszetels
Partij 1998 2002 2006 2010
Gemeentebelangen 2000 2 4 2 4
FNP 3 2 3 3
PvdA 5 5 7 3
VVD 3 3 2 2
CDA 3 3 3 2
D66 - - - 2
GroenLinks - - - 1
Overigen 1 - - -
Totaal 17 17 17 17

Bevolkingsontwikkeling

[bewerken | brontekst bewerken]
1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004
17.710 17.847 18.268 18.591 18.736 18.989 19.118
2006 2009 2011 2012 2013
19.304 19.320 19.331 19.391 19.502

Aangrenzende gemeenten

[bewerken | brontekst bewerken]
   Aangrenzende gemeenten   
 Leeuwarden       Tietjerksteradeel       Smallingerland 
           
 Littenseradeel   Opsterland 
           
 Súdwest-Fryslân       Skarsterlân       Heerenveen 

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Boarnsterhim van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Boornsterhem&oldid=63471331"